پرخوری عصبی

پرخوری عصبی: دلایل و راهکارها

پرخوری عصبی (Emotional Eating) یکی از اختلالات رایج روان‌شناختی است که در آن فرد به دلایل احساسی و نه گرسنگی واقعی به خوردن غذا روی می‌آورد. این وضعیت ممکن است به دنبال استرس، اضطراب، خشم، یا حتی غم و اندوه رخ دهد. برخلاف گرسنگی فیزیکی که از نیازهای بدن نشأت می‌گیرد، پرخوری عصبی نتیجه‌ی یک فرمان مغزی برای کاهش احساسات منفی است. این رفتار به فرد کمک می‌کند تا به طور موقت به آرامش برسد، اما در بلندمدت می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی شود.

دلایل پرخوری عصبی

پرخوری عصبی دلایل متعددی دارد که اغلب ریشه در شرایط روان‌شناختی و هورمونی فرد دارد:

استرس و اضطراب: افزایش سطح هورمون کورتیزول در بدن هنگام استرس، میل به مصرف غذاهای پرکالری و چرب را تحریک می‌کند.

عدم تنظیم هیجانی: برخی افراد برای مقابله با احساسات منفی مانند خشم، غم، یا تنهایی، به غذا خوردن پناه می‌برند.

عادت‌های نادرست: برای برخی افراد، پرخوری عصبی به یک عادت تبدیل می‌شود که در موقعیت‌های خاص به صورت خودکار رخ می‌دهد.

کمبود خواب: اختلالات خواب می‌توانند باعث افزایش هورمون گرسنگی (گرلین) و کاهش هورمون سیری (لپتین) شوند، که این موضوع میل به پرخوری را تقویت می‌کند.

افسردگی و اختلالات روانی: افراد مبتلا به افسردگی یا سایر اختلالات روانی ممکن است به دلیل کاهش سطح دوپامین در مغز، تمایل بیشتری به غذاهای شیرین و چرب داشته باشند.

راهکارهای مقابله با پرخوری عصبی

برای کاهش یا درمان پرخوری عصبی می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:

۱. آگاهی از محرک‌ها

موقعیت‌ها یا احساساتی را که شما را به پرخوری سوق می‌دهند شناسایی کنید.

یک دفترچه یادداشت داشته باشید و احساسات و موقعیت‌های قبل از پرخوری را ثبت کنید.

۲. پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده

غذاهای پرکالری یا خوراکی‌هایی که معمولاً در هنگام پرخوری مصرف می‌کنید را از دسترس خود دور کنید.

به جای آن‌ها، مواد غذایی سالم مانند میوه، سبزیجات، یا آجیل در دسترس قرار دهید.

۳. انجام فعالیت‌های جایگزین

زمانی که احساس پرخوری دارید، فعالیت‌هایی مانند نوشتن، نقاشی، کتاب‌خواندن یا گوش‌دادن به موسیقی را امتحان کنید.

ورزش‌هایی مانند یوگا، پیاده‌روی یا دویدن می‌توانند به کاهش استرس و کنترل احساسات کمک کنند.

۴. تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی

تکنیک‌های تنفس عمیق، مدیتیشن، یا تمرکز ذهن را تمرین کنید. این روش‌ها می‌توانند به کاهش استرس و کنترل هیجانات کمک کنند.

۵. رژیم غذایی متعادل

وعده‌های غذایی منظم و سالم داشته باشید تا سطح قند خون پایدار بماند.

مصرف ویتامین‌های ضروری مانند ویتامین D، که نقش مهمی در سلامت روان دارد، را فراموش نکنید.

۶. کمک گرفتن از روانشناس

درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای پرخوری عصبی است. این روش به شما کمک می‌کند الگوهای فکری و رفتاری ناسالم خود را شناسایی و تغییر دهید.

در صورت نیاز، مشاوره با روانپزشک برای تجویز داروهای مناسب نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

نکات مهم درباره پرخوری عصبی

بولیمیا: پرخوری عصبی ممکن است با اختلال بولیمیا اشتباه گرفته شود. در بولیمیا، فرد پس از پرخوری برای دفع کالری اضافی به روش‌هایی مانند استفراغ عمدی یا استفاده از ملین‌ها روی می‌آورد.

هورمون‌ها: تغییرات هورمونی، به‌ویژه افزایش کورتیزول، نقش مهمی در تشدید پرخوری عصبی دارند.

پیشگیری: گرسنه ماندن طولانی‌مدت می‌تواند احساسات منفی و پرخوری را تحریک کند؛ بنابراین بهتر است وعده‌های غذایی خود را منظم مصرف کنید.

پرخوری عصبی در گروه‌های خاص

کودکان: کودکان مبتلا به پرخوری عصبی در معرض خطر چاقی، مشکلات گوارشی و کاهش عزت نفس قرار دارند.

زنان باردار: در زنان باردار، این اختلال ممکن است به افزایش فشار خون، قند خون، و چربی بدن منجر شود که می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.

نتیجه‌گیری

پرخوری عصبی اختلالی پیچیده است که نیازمند درک دقیق و برخورد اصولی است. اگر این مشکل را تجربه می‌کنید، مشورت با یک روانشناس متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا الگوهای ناسالم را شناسایی و تغییر دهید. به یاد داشته باشید که آرامش روحی و سلامت جسمی شما اولویت اصلی است.